Προστέθηκε στον κοινοτικό κατάλογο των ΠΟΠ και ΠΓΕ το κρέας αρνιών Ελασσόνας

Παρασκευή, Νοεμβρίου 19, 2010

Αναζήτηση Θέματος

Την έγκριση πιστοποίησης ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ενδείξεως (ΠΓΕ) έλαβε το «Αρνάκι Ελασσόνας» (Arnaki Elassonas).

«Αρνάκι Ελασσόνας» (Arnaki Elassonas): ΠΟΠ και ΠΓΕ

Η σχετική απόφαση δημοσιεύτηκε στις 12 Νοεμβρίου στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (official journal C307, 12.11.2010). Πρόκειται για την πρώτη πιστοποίηση που έγινε, μέχρι σήμερα, στην Ελλάδα, για νωπά κρέατα και κρεατοσκευάσματα.

Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος αυτός χρειάστηκαν πέντε χρόνια σκληρής δουλειάς, όπως επισημαίνει με δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επιστημονικός υπεύθυνος και συντονιστής για τη διεκδίκηση του ΠΟΠ στην ΕΕ, Δρ. Παναγιώτης Γούλας, καθηγητής στο ΤΕΙ Λάρισας.

Εκτιμάται από τον ίδιο πως η έγκριση αυτή θα δώσει προστιθέμενη αξία στους προβατοτρόφους της περιοχής Ελασσόνας, που θα ενταχθούν στο ΠΟΠ, οι οποίοι και θα προσφέρουν αρνάκι γάλακτος υψηλών ποιοτικών χαρακτηριστικών, παραγόμενο βάσει των αυστηρών κοινοτικών προδιαγραφών (Κανονισμός 510/2006 ΕΟΚ). Σύμφωνα με τον κ. Γούλα, στην ΕΕ έχει κατατεθεί και αξιολογείται πρόταση της ΕΑΣ Ελασσόνας για την πιστοποίηση και των κρεάτων των κατσικιών γάλακτος της περιοχής ως ΠΟΠ.

Πριν από περίπου μια πενταετία, η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Ελασσόνας ανέθεσε στον κ. Γούλα να συντάξει τις απαραίτητες μελέτες για πιστοποίηση των κρεάτων αρνιών και κατσικιών Περιοχής Ελασσόνας ως ΠΟΠ από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στο πλαίσιο αυτό, συγκροτήθηκαν ειδικές επιστημονικές ομάδες και συντάχθηκαν 14 μελέτες σε ερευνητικό επίπεδο, από επτά ανά κατηγορία. Αντικείμενο ήταν η έρευνα και η ανάλυση εκείνων των στοιχείων, τα οποία βοήθησαν στη σύνταξη τελικής πρότασης για την πιστοποίηση των κρεάτων των αμνοεριφίων γάλακτος επαρχίας Ελασσόνας ως ΠΟΠ.

Για τη σύνταξη και ολοκλήρωση της πρότασης, η οποία πραγματοποιήθηκε αποκλειστικά στην επαρχία Ελασσόνας, ήταν απαραίτητο επίσης να διερευνηθούν το είδος της εκτροφής και οι φυλές των αιγοπροβάτων (γενετικό υλικό), ο ενσταβλισμός, η διατροφή και η παραγωγή των αιγοπροβάτων σε γάλα και κρέας, τα εδάφη ,το κλίμα και το είδος της χλωρίδας των βοσκοτόπων, η κατάσταση υγείας των αιγοπροβάτων (λοιμώδη νοσήματα και παράσιτα), η χημική σύσταση του κρέατος των αμνοεριφίων, το προφίλ των λιπαρών οξέων, το μάρκετινγκ της αγοράς, τα ιστορικά στοιχεία και η διαχρονική ενασχόληση των κατοίκων της Επαρχίας Ελασσόνας στα βάθη των αιώνων με την αιγοπροβατοτροφία.

Το κρέας αρνιού γάλακτος πωλείται μόνο φρέσκο (νωπό) ως: α) ολόκληρο, β) σε ημιμόρια και γ) σε τεμάχια.

«Αρνάκι Ελασσόνας»: Χαρακτηριστικά

Το κρέας του έχει χαρακτηριστικό άρωμα με ευχάριστη οσμή και γεύση, τρυφερό, χυμώδες με pH 7,1-7,3, στρώμα λίπους ελάχιστο, με υψηλά ποσοστά λινολενικού οξέος, χρώμα κρέατος λευκό έως απαλό ροζ, σύμφωνα με τους Κοινοτικούς κανονισμούς. Ανήκει στην κατηγορία ελαφρών αρνιών, βάσει της Κοινοτικής νομοθεσίας.

Τα αρνιά τρέφονται μέχρι την ηλικία της σφαγής αποκλειστικά με μητρικό γάλα. Η διατροφή των προβάτων στηρίζεται στην ελεύθερη βόσκηση σε ορεινά βοσκοτόπια (υψόμετρου άνω των 250 m) και στους τεχνητούς λειμώνες. Για 3-5 μήνες χορηγούνται συμπληρωματικές ζωοτροφές, ως επί το πλείστον δημητριακά, ψυχανθή, λαχανικά, άχυρο, τριφύλλι, προϊόντα ελαιούχων σπερμάτων, που παράγονται κυρίως στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή και βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Οι τεχνητοί λειμώνες λιπαίνονται με φυσική κοπριά των ζώων της γεωγραφικής περιοχής ενώ αποκλείεται η χρήση εντομοκτόνων, ζιζανιοκτόνων και λιπασμάτων.

Προκειμένου ένα σφάγιο να δικαιούται να φέρει την ονομασία «Αρνάκι Ελασσόνας» θα πρέπει:

Οι γονείς του αρνιού από το οποίο προήλθε το σφάγιο να διαβιούν στην οριοθετημένη περιοχή τουλάχιστον για 8 μήνες, πριν τη σύζευξη.
Τα αρνάκια Ελασσόνας πρέπει να γεννιούνται, να εκτρέφονται και να σφάζονται στην οριοθετημένη περιοχή.

Οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής

Η γεωγραφική περιοχή στην οποία παράγεται το «Αρνάκι Ελασσόνας» περιλαμβάνει α) την επαρχία Ελασσόνας, του νομού Λάρισας και β) το δημοτικό διαμέρισμα Δαμασίου, που ανήκει στον Δήμο Τύρναβου, του νομού Λάρισας.

Η οριοθετημένη γεωγραφική ζώνη είναι ορεινή και ημιορεινή και παρουσιάζει ποικιλία υψομέτρων από 250 m έως 2 550 m. Το 60% της έκτασης είναι βοσκότοποι οι οποίοι χαρακτηρίζονται από μεγάλη ποικιλία χόρτων, βοτάνων, και αρωματικών φυτών. Οι βοσκήσιμες εκτάσεις της Επαρχίας Ελασσόνας περιλαμβάνουν φυσικούς βοσκότοπους, γεωργική γη που καλλιεργείται για την παραγωγή ζωοτροφών, αγραναπαύσεις και εποχιακά βοσκήσιμες εκτάσεις. Οι φυσικοί βοσκότοποι καλύπτονται από ποολίβαδα, θαμνολίβαδα και μερικώς δασοσκεπή λιβάδια. Το πλέον χαρακτηριστικό των περιοχών αυτών είναι η μεγάλη βιοποικιλότητα της υφιστάμενης χλωρίδας, με πολλά αρωματικά φυτά.

Η ποώδης βλάστηση αποτελείται κυρίως από αγρωστώδη και δευτερευόντως από ψυχανθή και σύνθετα. Από τα αγρωστώδη απαντώνται κυρίως οι υποοικογένειες Festuceae, Hordeae, Pemineae, Aerostideae, Phalatideae και Aneneae. Τα χαρακτηριστικά ποώδη φυτά είναι τα Festuca rubra, Dactylis glomerata, Bromus sp., Trifolium sp., Stipa sp., Lolium sp., κ.α. Τα θαμνολίβαδα συμβάλουν σημαντικά στην κάλυψη των αναγκών των ζώων τόσο με νεαρούς βλαστούς όσο και με την ποώδη βλάστηση που αναπτύσσεται κάτω από τη σκιά της κόμης, η δε βοσκοϊκανότητα ανέρχεται στα 1,39 Ζωικές Μονάδες.

Εκτρέφονται ντόπιοι πληθυσμοί προβάτων τα οποία είναι μικρόσωμα, λιτοδίαιτα και προσαρμοσμένα στις ορεινές και ημιορεινές εκτάσεις της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής. Η εκτατική εκτροφή των προβάτων αποτελεί ένα αναπόσπαστο στοιχείο του πολιτισμού και της διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος αλλά και αναγκαίο κομμάτι της καθημερινής ζωής στην επαρχία Ελασσόνας.

Ιδιοτυπία του προϊόντος

Η διάπλαση του σφαγίου του «Αρνάκι Ελασσόνας», παρουσιάζει ομοιόμορφη μυϊκή κάλυψη. Τα σφάγια των αμνών καλύπτονται από λεπτό υποδόριο στρώμα λίπους, ομοιόμορφα κατανεμημένο. Είναι μικρού βάρους 6,5-10,5 Κιλά, ελαφρού σφάγιο, με λίπος πολύ χαμηλό (1,5 %), σε σύγκριση άλλων περιοχών (φθάνουν 3 %). Το χρώμα του, λευκό έως απαλό ροζ, οφείλεται στο pH, την ηλικία του ζώου, τη διατροφή, τη φυλή. Τα αρνάκια Ελασσόνας έχουν κρέας τρυφερό, χυμώδες με χαρακτηριστικό άρωμα και ευχάριστη οσμή και γεύση, ακόμη και σε μεγαλύτερη ηλικία.

Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του κρέατος αρνιού Ελασσόνας οφείλονται στις ιδιαίτερες εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής (ορεινές και ημιορεινές εκτάσεις), με πλούσια βλάστηση και με μεγάλη ποικιλία φυτών (μόνο στον Όλυμπο συναντούμε 1 700 είδη φυτών) και μάλιστα πολλά αρωματικά. Τα ζώα που βόσκουν στους παραπάνω βοσκοτόπους διανύουν συχνά μεγάλες αποστάσεις και αυτό προκαλεί μία διαφορετική σωματική διαμόρφωση σε σχέση με ζώα που ζουν σε χαμηλότερα υψόμετρα και κυρίως σε σχέση με ζώα που ζουν σταβλισμένα.Οι αντιοξειδωτικές ουσίες πολλών αρωματικών φυτών, δίδουν ιδιαίτερο άρωμα και γεύση στο γάλα και ειδικότερα στο κρέας των αρνιών, χαρακτηριστικό της γεύσης και του αρώματος και για αυτό τον λόγο γίνονται περιζήτητα από το καταναλωτικό κοινό.

Η ένταση του αρώματος συνδέεται θετικά με το λινολενικό οξύ (C18:3), το οποίο βρίσκεται σε μεγαλύτερα ποσοστά στα ζώα ελεύθερης βοσκής και συνδέουν τα ειδικά αυτά επιζητούμενα χαρακτηριστικά του κρέατος αρνιού γάλακτος με το έδαφος την βλάστηση και στο μικροκλίμα της περιοχής Ελασσόνας. Έγιναν αναλύσεις λιπαρών οξέων σε αρνιά της Ελασσόνας και βρέθηκαν μεγαλύτερες ποσότητες σε λινολενικό οξύ (C18:3), σε σχέση με αντίστοιχες των αρνιών των πεδινών εκτάσεων. Πέραν αυτών, το είδος της διατροφής, η φυλή, ο τρόπος εκτροφής, η ηλικία και η αναπαραγωγική κατάσταση του ζώου επηρεάζουν το άρωμα.

Τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του κρέατος του «Αρνάκι Ελασσόνας» οφείλονται:

Στις μικρόσωμες ντόπιες φυλές προβάτων, που λόγω της τακτικής βόσκησης στους ορεινούς φυσικούς βοσκότοπους, είναι λιτοδίαιτες, ανθεκτικές και πλήρως προσαρμοσμένες στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον.
την τακτική βόσκηση των μητέρων στους βοσκότοπους,
στην μεγάλη ποικιλία της βλάστησης, χόρτων, βοτάνων και των αρωματικών φυτών στους βοσκότοπους,
στην ποικιλία των υψομέτρων από 250 m-2 550 m υψόμετρο,
στο έδαφος και στο μικροκλίμα της περιοχής,
στην διατροφή αποκλειστικά με γάλα της μητέρας τους
στα υψηλά ποσοστά του λιπαρού οξέος του λινολενικού οξέος (C18:3).
Στο μικρό χρονικό διάστημα χορήγησης συμπληρωματικής τροφής στις μητέρες (προβατίνες) με τροφές ως επί το πλείστον παραγόμενες στης Επαρχία Ελασσόνας.

Η αιγοπροβατοτροφία διακρίνεται σε τρεις βασικές μορφές εκμετάλλευσης: η ημιενσταβλισμένη, η ποιμνιακή-στατική και η ποιμνιακή-μετακινούμενη. Η πλειοψηφία των προβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων στην επαρχία Ελασσόνας ανήκει στην ποιμνιακή - στατική μορφή εκμετάλλευσης.

Ο χαρακτήρας της οικονομίας στην επαρχία Ελασσόνας είναι κατά βάση γεωργοκτηνοτροφικός. Στα εκτεταμένα ορεινά βοσκοτόπια εκτρέφεται το 39% των προβάτων και το 59% των αιγών του νομού και παράγονται πολύ καλής ποιότητας γαλακτοκομικά προϊόντα και κρέατα αμνοεριφίων γάλακτος άριστης ποιότητας. Τα τελευταία 15 χρόνια γίνονται και εξαγωγές σε ευρωπαϊκές χώρες.

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε την παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών:

Πηγές: anagi.ana-mpa.gr , athina984.gr , minagric.gr , eur-lex.europa.eu