Οι δακτύλιοι των δέντρων αποκαλύπτουν τη σχέση μεταξύ περιόδων κλιματικών μεταβολών και ανθρώπινης ιστορίας

Κυριακή, Ιανουαρίου 16, 2011

Αναζήτηση Θέματος

Οι δακτύλιοι των δέντρων αποκαλύπτουν την ισχυρή αντιστοιχία που παρουσιάζουν οι περίοδοι ακμής και παρακμής στην ευρωπαϊκή ιστορία με τις περιόδους κλιματικών μεταβολών.

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε από το περιοδικό "Science", με τους επιστήμονες να έχουν εξετάσει 9.000 κομμάτια ξύλου από σύγχρονα δάση και αρχαίες τοποθεσίες, επισημαίνεται ότι ήπια και βροχερά καλοκαίρια ενδεχομένως βοήθησαν την άνοδο της Ρώμης, ενώ τα κύματα ψύχους φαίνεται να έπαιξαν ρόλο στην παρακμή της αυτοκρατορίας και την επέλαση του "Μαύρου Θανάτου".

Η ανάπτυξη των δέντρων επηρεάζεται από τις αυξομειώσεις της ηλιοφάνειας, της θερμοκρασίας και της υγρασίας, και οι μεταβολές αυτές αποτυπώνονται στους δακτύλιους αύξησης που διακρίνει κανείς με κάθετες τομές σε έναν παλιό κορμό.

«Κοιτάζοντας 2.500 χρόνια προς τα πίσω, υπάρχουν παραδείγματα στα οποία η κλιματική αλλαγή επηρέασε την ανθρώπινη ιστορία» αναφέρει ο συγγραφέας της δημοσίευσης, ο Ουλφ Μπέντγκεν του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ερευνητικού Ινστιτούτου Δασών, Χιονιού και Τοπίου.

Η ερευνητική ομάδα αντιστοίχισε αρχικά τους δακτύλιους σύγχρονων δέντρων με μετεωρολογικές μετρήσεις για τα τελευταία 200 χρόνια. Αυτό τους επέτρεψε ουσιαστικά να δημιουργήσουν μια βάση αναφοράς ώστε να προχωρήσουν πίσω στο παρελθόν.

Οι μεταβολές της υγρασίας τα τελευταία 2.500 χρόνια υπολογίστηκαν με βάση 7.784 δείγματα δρυός από τη Γαλλία και τη Γερμανία, ενώ οι μεταβολές της θερμοκρασίας από 1.500 δείγματα πεύκου και αγριόπευκου από την Αυστρία.

Αυτό που παρατηρήθηκε ήταν ότι σε περιόδους ευημερίας και κοινωνικής σταθερότητας ο καιρός ήταν συνήθως καλός. Η άνοδος της Ρώμης για παράδειγμα από το 300 π.Χ έως το 200 μ.Χ συνοδευόταν από ήπια και βροχερά καλοκαίρια, ιδανικά για τους γεωργούς. Κάτι ανάλογο συνέβη με την περίοδο ακμής της μεσαιωνικής Ευρώπης από το 1000 έως το 1200 μ.Χ.

Αντίστοιχα, τα κοινωνικά δεινά φαίνονται να συνδέονται με αναποδιές του κλίματος. Οι παρατεταμένες ξηρασίες του 3ου αιώνα συνέπεσαν για παράδειγμα με πολιτικές αναταραχές και επιθέσεις βαρβάρων κατά της Ρώμης. Κάτι ανάλογο συνέβη το διάστημα από το 300 έως το 600 μ.Χ, όταν ξένες φυλές εισέρρευσαν στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από την Ανατολή.

Ένα άλλο παράδειγμα ήταν οι κρύοι χειμώνες και τα υγρά καλοκαίρια που προηγήθηκαν του λιμού και της επιδημίας πανώλης που αποδεκάτισαν τους Ευρωπαίους στις αρχές του 14ου αιώνα.

Εκτός από τη σχέση κλίματος-πολιτισμού, η μελέτη αποκαλύπτει και άλλες ενδιαφέροντα στοιχεία για τη σχέση ανάμεσα στα δέντρα και τον άνθρωπο. Σε καιρούς ευημερίας, τα δέντρα που κόβονταν για την ξυλεία τους αυξάνονταν, αφήνοντας πίσω τους περισσότερα δείγματα για μελέτη.

Αντίθετα, σε περιόδους παρακμής, όπως η πτώση της Ρώμης, τα δείγματα μειώνονταν δραματικά ή ακόμα και εξαφανίζονταν.

Πηγές: sciencemag.org , cosmo.gr